In 2003 werd dominee de Boer afgezet als predikant van de Christelijk Gereformeerde kerk in Zeewolde. De heer de Boer ging vervolgens in beroep via de kerkelijke rechtsprocedure van de Christelijk Gereformeerde Kerk (classis – particuliere synode – generale synode).

Deze zaak is om twee redenen interessant. Procedureel omdat de Boer op een bepaald moment niet verder gaat met de kerkelijke procedure en de zaak voor de civiele rechter laat komen. Inhoudelijk omdat de Boer zich beriep op de constatering dat het hier arbeidsverhoudingen betrof en dat zijn ‘ontslag’ niet voldoende was gemotiveerd en daarmee ‘kennelijk onredelijk zou zijn’. De verhouding tussen kerkrecht en civiel recht De Dordtse kerkorde die geldt binnen de Christelijk Gereformeerde Kerk kent een trapsgewijs systeem van beroep op beslissingen genomen door een lager orgaan, eindigend bij de Generale Synode. Op een gegeven moment in de procedure heeft de afgezette dominee geen vertrouwen meer in de interne rechtsgang, hij vermoedt partijdigheid, en hij besluit het conflict voor te leggen bij de civiele rechter. Deze rechter acht zich bevoegd en komt op 2 februari 2005 met een uitspraak. Hier gaan beiden partijen tegen in beroep. Het Gerechtshof in Arnhem vernietigt het vonnis van de Kantonrechter. Het hof stelt dat zwaarwegende omstandigheden het naar redelijkheid en billijkheid mogelijk maken dat een rechtzoekende niet eerst de kerkelijke rechtsgang volgt. Dergelijke omstandigheden kunnen zijn dat het statuut voor het betreffende geschil geen voorschriften bevat, of indien de kerkelijke rechtsgang niet voldoet aan fundamentele beginselen van procesrecht. Het hof stelt ook dat er in dit geval geen sprake was feiten die het naar de maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou maken om de kerkelijke rechtsgang te doorlopen. Ook heeft de Boer zijn appèls waarmee eventuele fouten in de procedure aanhangig konden worden gemaakt bij de Generale Synode zelf ingetrokken. Het hof concludeert dat er geen zwaarwegende omstandigheden waren om af te wijken van de kerkelijke rechtsgang. Daarom wordt de uitspraak van de Kantonrechter vernietigd. De afgezette dominee had eerst de kerkelijke rechtsgang geheel moeten doorlopen alvorens hij de procedure bij de burgerlijke rechter aanhangig maakte. Arbeidsverhoudingen De Kantonrechter in Lelystad had de relatie tussen de Boer en de Christelijk Gereformeerde kerk gekwalificeerd als een arbeidsverhouding, en de zaak conform het arbeidsrecht behandeld. De gemeente werd veroordeeld tot het betalen van een som geld en de kosten van het geding. Dit arrest is nu in zijn geheel door het Gerechtshof vernietigd. In de uitspraak van het Gerechtshof wordt geïntimeerde De Boer veroordeeld tot het betalen van de proceskosten van de CGK en de classis. Er zijn wel belangrijke vragen blijven liggen. Het hof heeft de geïntimeerde immers op formele gronden niet ontvankelijk verklaard. Daardoor is zij inhoudelijk niet meer toegekomen aan de vraag of de verhouding tussen de dominee en de CGK als arbeidsverhouding gekwalificeerd had moeten worden, inclusief de daarbij behorende wet- en regelgeving? De opmerking van het Hof dat de Boer zijn vordering baseert op “een kennelijk onredelijke/onregelmatige arbeidsovereenkomst” is curieus. Oud-vicepresident van de rechtbank in Rotterdam, Mr. E. Bos, is daarom met deze uitspraak niet gelukkig. In het Nederlands Dagblad van 17 februari 2010 stelt hij: “De regels van het burgerlijk recht passen niet op de positie van de predikant. Niet voor niets verklaart het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen in artikel 2 dat het niet van toepassing is op personen die een geestelijk ambt bekleden. Dit vloeit namelijk voort uit de vrijheid van godsdienst, zoals in onze Grondwet is erkend. Het uitgangspunt van het hof dat het hier om een arbeidsovereenkomst gaat, doet daaraan onvoldoende recht.” De vrijheid van godsdienst in het geding? Bos stelt in zijn artikel dat de uitspraak van het hof de godsdienstvrijheid ondergraaft. Het hof stelt immers dat: “Het recht op godsdienstvrijheid ziet uiteindelijk op de vrijheid van individuen om uiting te geven aan hun religieuze overtuigingen.” Met een verwijzing naar de Grondwet van 1848 merkt Bos op dat er oorspronkelijk wel meer werd bedoeld met de vrijheid van godsdienst, onder andere de vrijheid van oprichting, inrichting en regeling van kerk en kerkverband. Hij concludeert dan ook dat de overweging van het hof kerkgenootschappen degradeert tot niet meer dan een winkeliersvereniging met een door de leden te respecteren reglement.